شهردار خوب كيست؛ و داراى چه ويژگى هايى است؟
معیار انتخاب شهردار ...( به بهانه آغاز به کار شوراهای شهر خوی و انتخاب شهردار)
به کوچه ای رسیدم که پیرمردی از آن خارج می شد، به من گفت: «نرو که بن بستـه!» گوش نکردم و رفتم. وقتی برگشتم و به سر کوچه رسیدم، پیر شده بودم!!!
حضرت علی (ع) می فرمایند فرصت هم چون ابر بهاری می گذرد[1]. پس باید از فرصت های شخصی و اجتماعی مان حداکثر استفاده را بکنیم، تا بعدها افسوس فرصت سوزی ها را نخوریم؛ چون وقت تنگ است و کارهای در صف زیاد!اما مطلب اصلی...
_شهردار هر شهر، بالاترین مدیر آن شهر است. اهمیت این پست مستلزم آن است که متصدی آن شخصی واجد شرایط باشد، اما این شرایط چیست و چه کسی آن را تعیین می کند
تعیین شرایط احراز سمت شهردار
قانونی در سال 1375 به تصویب رسیده است که تشکیلات و وظایف شوراهای اسلامی کشور و نحوه انتخاب شوراها و شهرداران را بیان می کند. در این قانون نحوه انتخاب شهردار بیان شده است اما اینکه این فرد باید چه شرایطی داشته باشد، به عهده آیین نامه ای گذاشته شده است که توسط وزارت کشور به تصویب می رسد. این آیین نامه حدود دو سال بعد از تصویب قانون فوق الذکر تصویب شد و در آن وزارت کشور شرایطی که برای تصدی سمت شهردار لازم است را بیان کرد.
شرایط احراز سمت شهردار
قبل از هر چیز بگوییم چه کسانی نمی توانند شهردار شوند. کسانی که شهردار می شوند نباید صاحب مؤسساتی باشند که تمام یا بخشی از حوایج عمومی حوزه عمل شهرداری را تأمین می کند. این حکم برای آن وضع شده است که شهردار این سمت را فرصتی برای مال اندوزی قرار ندهد. همچنین وی پس از تصدی این شغل، نباید رئیس یا عضو هیات مدیره یا مدیرعامل شرکت ها و مؤسسات مذکور در بالا باشد. محدودیت دیگری که برای او وجود دارد این است که شهردار حق ندارد در معاملات و قراردادهای که یک طرف آن شهرداری یا یکی از مؤسسات تابعه یا وابسته به آن است به طور مستقیم یا غیرمستقیم ذینفع باشد.
شهردار خوب كيست؛ و داراى چه ويژگى هايى است؟
اينها نخستين پرسش هايى است كه شوراهاى شهرى در آغاز با آن مواجه مى شوند. شوراهايي كه پاسخ صحيح سؤالات مذكور را دريابند نيمى از راه را با موفقيت طى كردها ند. با توجه به وظايف پيچيده و متنوع شهردارى ها،شهردار بايد چه تخصص يا تخصص هايى داشته باشد؟ آيا بايد متخصص فضاى سبز باشد يا داراى تخصص مرتبط با محيط زيست؟ مهندس عمران باشد يا مهندس معمار، مهندس صنايع و يا مهندس بهداشت محيط، عالم اقتصاد و يا جامعه شناس، يا جز اينها؟ همة اينها در مديريت شهردارى مورد نياز هست ولى آيا كسى پيدا مى شود كه تمامى اين تخصص ها را داشته باشد؟ بديهى است كه پاسخ منفى است و تعدادی معدودی را با تخصص و تحصیلات مدیریت اجتماعی، اقتصاد، مدیریت شهری و...میتوان نام برد . پس بايد چه تخصصى داشته باشد؟ آيا تخصصى پيدا مى شود كه همة آنهايى را كه ذكر شد در خود داشته باشد؟ اگر نمىتوان چنين تخصصى را پيدا كرد، پس بايد دنبال چه چيزى بود؟ اگر شهرساز نمیىتوان بود، ليكن مىتوان مديريت شهرسازانه داشت؛ و اگر معمار نمىتوان بود، مىتوان مديريت معمارانه داشت. پس بايد دنبال كسى گشت كه اگر اين تخصص ها را ندارد، مديريت استفاده از آنها را داشته باشد.
دوم اينكه شهردار كسى نيست كه صرفاً مديريت يك سازمان را برعهده داشته باشد و اگر عهدة اين امر برآيد، فرد مناسبى براى تصدى سازمان شهردارى است. بلكه شهردار كسى است كه خود منتخب افراد منتخب مردم يك شهر است و مشروعيت اداره امور شهر را به واسطه رأيى كه مردم به اعضاى منتخب خود در شهر مى دهند، به دست مى آورد. بنابراين بايد بتواند شهر را با مديريت شورايى اداره كند. براى اين امر، وى بايد به اين نوع مديريت باور داشته باشد و نه تنها شهر را متناسب با ديدگاه و خواسته هاى نمايندگان مردم در شورا اداره كند، بلكه با همراهى و همفكرى شورا، امكان حضور مؤثر مردم را در ادارة امور شهر فراهم سازد، به گونه ا ى كه شهر در اختيار مردم قرار گيرد و پروژه هاى عمرانى و فعاليت هاى خدماتى در پاسخ به نيازهاى واقعى مردم شهر تعريف و اجرا شوند
.شهردار بايد كسى باشد كه هدف مديريت شهرى را توسعه بداند، نه عمران و نه ارائه خدمات بيشتر. توسعه با مشاركت مردم امكانپذير خواهد بود و توسعه با آگاهى و دانايى مردم نسبت به حقوق شان و تكاليف شان در قبال ادارة امور شهر محقق مى شود.
شهردار منتخب شورا میبايست به مديريت شهروندمحور باور داشته باشد و سازمان ادارة شهردارى را با اين باور ساماندهى كند. بنابراين بايد بتواند به سهولت با مردم ارتباط برقرار كند و نه به گونه ا ى عوام فريبانه.، که متاسفانه گزینه های مطرح از درون شهرداری خوی جهت تصدی این سمت، دال بر این مطلب است! مى ايست با سازماندهى مناسب، امكان آگاهى از نظريات و ديدگاه هاى واقعى مردم فراهم گردد و شهر در چارچوب خواسته هاى مردم مديريت شود.
اما ويژگي ها و مؤلفه هاي شهردار خوب و موفق از منظر علمي و اجرايي كدام ا ند؟
حضرت علي(ع)در پيامش به مالك اشتر، زماني كه استاندار وادي مصر شده بود مينويسد؛ از مردم خيلي عوارض نگيريد، بكوشيد توليد ثروت كنيد و شرايطي فراهم آوريد كه مردم ثروتمند شوند، اگر چنين شرايطي به وجود آيد و مردم ثروتمند شوند، خودشان در هزينه هاي اداره شهر كمك مي كنند. لذا :
دارا بودن شناخت كامل از حوزة كاري خود. شهردار ميبايست هم از حوزه سازمان هاي وابسته به شهرداري و هم از حوزه هاي مختلف شهر (فرهنگي، اقتصادي، عمراني، اجتماعي و مانند اينها) آگاهي داشته باشد.
از آنجا كه شهرداري و مديريت شهري داراي ادارات مختلف، و شهر نيز داراي نهادهاي مختلف تصميم گيري است، شهردار ميبايست توان ايجاد هماهنگي و يكپارچگي بين واحدهاي مختلف شهرداري را از يك طرف و نهادهاي اجرايي ديگر شهر از طرف ديگر داشته باشد. اين اقدام و توان سبب مي شود كه هدف و برنامه هاي مورد نظر شورا تحقق يابند.
شهردار ميبايست توان پاسخگويي شفاف به خواسته هاي منطقي شهروندان را داشته باشد. برای بنده اتفاق افتاده بود اینجانب با وجود 24 بار مراجعه در یک سال حتی یک پاسخ شفاف از سوی شهردار فعلی نشنیده، تنها جواب وی و معاون وی امروز برو فردا بیا بوده است...!
خوش فكر بودن نيز يكي از مؤلفه هاي شهردار خوب به شمار مي آيد.
شهردار منتخب بايد با هدف و مقصد متعالي آشنا باشد و متناسب با شيوه و چگونگي نيل به اهداف، فردي توانا و شايسته باشد.
شهردار شهر حق اشتباه كردن ندارد و در صورت اشتباه كردن، جامعه شهري را آسيب پذير مي سازد نمونه آن میدان میوه و تره بار جدید ،میدان های بسیج و مصلی و... بنابراين شهردار كسي است كه پيش از انتخاب شدن تصور درستي از وضع مطلوب و شناخت كاملي از وضع موجود دارد و به چگونگي پركردن شكاف ميان وضع موجود و وضع مطلوب آگاه است.
ساير ترجيحات
به صورت منطقي و با عقل سليم ميتوان موفقيت سه دسته افراد ذيل را در پيشبرد امور و وظايف شهردار در مقايسه با ساير افراد
پيشب يني كرد:
+ا فرادي كه سابقه سكونت و يا كار در شهر را دارند ، به لحاظ امكان شناخت بيشتر با مسائل و مردم شهر.
+ افرادي كه سابقه كار در شهرداري همان شهر و يا شهرداري هاي مشابه را دارند.
+ افرادي كه در زمينه هاي تحصيلي نزديك با مديريت و برنامه ريزي شهري داراي تحصيلات عاليه هستند. سه ويژگي مذكور، به عنوان ويژگي هاي مكمل ملاك هاي كلي و عمومي مطرح شده در اين مقاله براي انتخاب شهردار يادآوري مي گردد.
+دارا بودن سابقه فعاليت در شهردارى: داشتن سابقه فعاليت در شهردارى به مدت حداقل يك دوره چهارساله، میتواند پشتوانه خوبى در اداره امور شهر براى شخص شهردار و تصميمات صحيح او در زمينه اداره امور شهردارى و انتخاب مناسب مديران ارشد و معاونان شهردارى باشد. لذا با این انتخاب میتوان به معاونین چندین ساله امروز برو فردا بیا در شهرداری خوی میتوان پایان داد. که در این امر شهردار برای شهری چون خوی باید حداقل سابقه یک دوره چهارساله در مدیریت شهرداری در سطح خوی و حتی بالاتر باشد. اين سابقه نه تنها در اداره امور شهر و شهردارى مفيد است بلكه در برقرارى ارتباط با ارگان هاى دست ا ندركار امور شهر نيز مي واند مؤثر باشد.
+جسارت: شهر عرصه ا ى براى تصميم گيرى هاى كلان است. شهردار میبايست ضمن دارا بودن تخصص و تجربه در زمينه هاى مورد نظر و سنجيدن تأثيرات مختلف اجراى هر طرح، جسارت لازم را براى تصميم گيرى هاى بزرگ داشته باشد. به عنوان مثال در همسایگی خانه پدری اینجانب ، با توجه به ساخت طبقه دوم ساختمان شرکت آب و فاضلاب و موضوع اشرافیت پنجره های شرکت به منزل، شهردار فعلی خوی آقای کربلای خلیلی و معاون ایشان آقای سجادی ، جسارت توقف پروژه و حتی حذف پنجره های مذبور در مقابل رئیس این شرکت را نداشتند. پس شهردار بعدی حتما باید جسارت داشته باشد و بله قربان گوی شورا و مسئولین ادارات نباشد...!
شهرداری باید انتخاب وانتصاب شود که سابقه‌ی مدیریتی درخشان در بقچه‌ی آمدنش برق بزند و پس از استقرارش خواسته‌های شخصی وسلیقه‌های شخصی عده‌ای انگشت‌شمار بر روند کاری‌اش تحمیل نشود. انتصاب کسی که چیزی از حقوق شهرو شهروندی نمی‌‌داند وتنها به خاطر دوستی با فلان مسئول به مدال کاذب موقعیتی نایل آمده است و حالا بند کفش‌ها را سفت بسته است تا او نیز مدتی بر اسب کرسی شهرداری شلاق بزند و از جمع تاریخ شهرداران خوی سری دربیاورد، تکرار و سپردن شعله‌ی کبریتی ست به انگشتان کسی که می‌خواهد شهری را به آتش بکشد
اما پیشنهاد:
شوراها آرمان گرايانه به شهردار نگاه نكنند و با توجه به وضعيت شهرها و نارسايي هاي شهرداري به انتخاب شهردار بپردازند و فردي را به عنوان شهردار انتخاب كنند كه بر آيين نامه ها و قوانين شهرداري ها تسلط داشته باشد و در بدنه شهرداري كار كرده باشد بهتر است این گزینه خارج از بدنه شهرداری خوی باشد. و با مقررات مديريت شهري و شهرسازي آشنايي كامل داشته باشد. همچنين شهردار بايستي توان دفاع از منافع شهر، شهرداري، مردم و شورا را داشته باشد. بارها ديده شده است كه با انتخاب افراد غيركارشناس در امور شهرداري و مديريت شهري از سوي شوراها، شهرداري تصميماتي از شوراي شهر را اجرا كرده است كه بايستي در كميسيون ماده 5 شوراي عالي شهرسازي و معماري مطرح مي شد. در مقابل، در جاي ديگر ديده شده است كه شهردار آشنا با قوانين شهرداري و مقررات شهرسازي، تصميم شورا را برگردانده و با دلايل كارشناسي آن را خلاف قانون بيان كرده است.
انتخاب شهردار در فضايي آزاد، با اعلام شرايط خاص بايد فراخوان داده شود تا افرادي كه مايل به تصدي اين سمت ا ند، برنامه شان را اعلام كنند البته اين برنامه بايد عملياتي و اجرا شدني باشد
و در آخر چه بهتر که بنری در سطح شهر نصب و در وبسایت شهرداری و وبلاگ و روزنامه های محلی درج شود افرادی که تمایل به تصدی سمت مدیریت شهرداری خوی دارند رزومه و برنامه های خود را به شورای شهر ارسال نمایند، تا شاید در این دوره به گزینه ای اصلح رسید!
وبلاگ دست نوشته های مدیریتی..میر سجاد اسبقی کارشناس ارشد مدیریت اجرایی- تیرماه 1392
نظرات شما عزیزان:
نوری 
ساعت22:22---12 تير 1392
با سلام
استاد عزیز
مطلبتون بسیار جامع،عمیق و فلسفی بود ولی فقط یک ایراد بزرگ و همیشگی داشت اون هم این بود که باز هم از فهم یک سری آدم های نفهم بسیار بالاتر بود.استاد نازنینم انگار این مشکل شما فقط به محیط کلاس و هنر و دانشگاه مربوط نمی شه.نفهمیدن حرف شما داره دیگه به یک اپیدمی تبدیل می شه.به خاطر بزرگی هاتون دوستون دارم.
تبادل لینک هوشمند 